FIV veya kedi AIDS'i nedir? İnsanlardaki AIDS hastalığı ile ilgisi var mıdır?Dünyada ilk defa 1987 yılında varlığı ortaya konulan ve FIV (Feline immunodeficiency virus) adı verilen virüs, kedilerde bağışıklık mekanizmasını baskılayarak öldürücü bir hastalık oluşturmaktadır. Hastalık bu yönüyle "Kedi AIDS'i" ya da "kedilerin edinsel bağışıklık yetmezliği" olarak da adlandırılır. İnsanlardaki AIDS hastalığının etkeni olan HIV (human immunodeficiency virus) virüsü ile aynı gruptan olsa da, hatta bu virüsle bir çok yönden benzerlik taşısa da FIV sadece kedilerde AIDS'e neden olur; yani insanlarda hastalık yapma olasılığı yoktur.
Virüs nasıl bulaşır? Hangi kediler risk altındadır?Esas olarak kavgalar sırasında oluşan ısırık yaralarına temas eden tükürükle bulaşmaktadır. Kan ve diğer vücut sıvılarında da bulunur. Bu nedenle virüs, en çok kavga veya çiftleşmelerin etkisiyle kediler arasında yayılma olanağı bulur. Anneden de yavruya geçebilir.
Esas olarak sokak kedilerinin sorunudur. Dışarıya serbest girip çıkan ev kedileri veya çok sayıda kedinin bir arada tutulduğu ortamlardaki kediler de risk altındadır. Bütün bunlara rağmen FIV'in bulaşma yeteneği çok yüksek değildir. Yıllardır FIV'li kedilerle birlikte yaşayan diğer kedilere bulaşma olmayabilir.
Hastalık ülkemizde ne zamandan beri ve hangi sıklıkta görülüyor?Ülkemizde ilk defa 1993 yılında, yani dünyada ilk görüldüğü tarihten 6 yıl sonra, yapmış olduğumuz bir araştırmayla kedilerde hem FIV hem de FeLV (kedilerin lökoz virüsü) saptadık. Hiçbir ev kedisinde rastlamazken sokak kedilerinde % 10'dan fazla bir yayılma olduğunu gözledik..
O yıllarda, bu sonuçları duyurduğumuzda hastalık o kadar az tanınıyordu ki, İÜ.Veteriner Fakültesi'nden Prof.Dr. Hüseyin Yılmaz hocamız yaptığı basın açıklamasında, bizim sonuçlarımıza karşı çıkmış ve bu virüsün kedilerde AIDS yapmadığını ileri sürmüştü. Şu an FIV, dünyanın her tarafında kedi AIDS'i olarak gayet iyi bir şekilde tanınıyor.
Hastalık nasıl oluşur? Bağışıklık mekanizması neden olumsuz etkilenir?Virüs vücuda alındığı zaman T-Lenfosit denilen ve vücutta bağışıklıkta görev alan hücrelerde çoğalmaya başlar. Özellikle CD4+ T hücreleri baskılanır ve böylece hayvan bulaşıcı hastalıklara karşı dayanıksız bir hale gelir.
Hastalığın belirtileri nelerdir? Nasıl anlaşılır?Hastalığın belirtileri tipik değildir. Ateş,halsizlik ve zayıflama gibi belirtiler ön plandadır. Beyin etkilendiği zaman histeri nöbetleri ya da körlük gibi sinir sisteminde işlevsel bozukluklara rastlanır. Bazen lenf bezleri büyür. Bağışıklık mekanizmasının baskılanmasını takiben özellikle ağızda, diş etlerinde yaralar ve ishal gibi sindirim sistemi sorunları; nezle, zatürre gibi solunum sistemi rahatsızlıkları ortaya çıkar. FIV'le enfekte kedilerde lenfoma (lenf bezinde görülen iyi huylu tümörler) riski artmaktadır.
Hastalık nasıl bir seyir gösterir? Virüs alınır alınmaz hayvan ölür mü?Virüs, vücuda alındıktan sonra çoğalmaya başlar ve yaklaşık 3 hafta sonra ilk belirtiler görülmeye başlar. Bu belirtiler birkaç hafta devam eder. Bazı kedilerde hiçbir belirti görülmeyebilir. Daha sonra belirtiler kaybolur ve yıllar süren sessiz bir dönem başlar. Bu dönemde dolaşımdaki virüs seviyesi düşüktür; fakat, virüs dokularda üremeye ve çevreye bulaşmaya devam eder. Son evrede bağışıklık zayıflar ve normalde ciddiye alınamayacak enfeksiyonlar bile kediyi öldürebilecek hale dönüşür.
Nasıl teşhis edilir?Hastalık sırasında görülen belirtiler teşhis için yeterli değildir. Kanda FIV antikorlarının saptanması gereklidir. Bu amaçla, veteriner kliniklerinde pratik testler yapılabilmektedir.Ancak bunlar, hatta bir çokProf. Dr. Tamer Dodurka
Kaynak: Birgün Gazatesi