Köpekler 3 yaşında çocuk zekasına sahip
Köpeklerin insanın en sadık dostu olduğu söylenir. Bilimsel araştırmalar bu sözü doğrular nintelikte sonuçlar verdi. Son araştırmalar, köpeklerin 200'den fazla sözcüğü idrak edebildiğini ortaya koyuyor.
Köpekler sahiplerin konuştukları belli başlı sözcükleri anlıyor, özellikle veteriner, banyo, çocuk, ev gibi sözcüklerin ne anlama geldiğini algılayabiliyor. Köpekler, 200 sözcük sınırı içinde nesneleri gösterebiliyorlar ve sözcük dağarcıkları papağan ve yunuslarda olduğu gibi 'öğrenme' ile genişletilebiliyor.
Yapılan deneyde, bir odaya köpeğin daha önceden tanıdığı ve bir adet de daha önceden tanımadığı oyuncaklar yerleştiriliyor. Sahibi köpeğe, odadan tanımadığı oyuncağı getirmesini söylüyor. Köpek odaya giriyor ve diğer tanıdığı oyuncaklara bakarak, sahibinin söylediği oyuncağın, kendisine yabancı gelen nesne olduğunu tespit ederek bunu getiriyor, zira köpek, kendisine söylenen nesnenin tanıdığı oyuncaklardan biri olmadığını algılayabiliyor.
İNSAN GİBİ 'BAĞLAM'A DAYALI
Araştırmayı yürüten Leipzig'de bulunan Max Planck Institute for EvolutionaryAnthropology üyelerinden Dr. Julia Fischer, köpeklerin yeni duyduğu sözcüğü,yeni gördüğü nesne ile ilişkilendirebildiğini ve bu ilişkiyi de daha öncedenbildiği nesnelerden oluşan bağlama oturtabildiğini belirtti. Buna göre, dahaönceden bilinenler, yeni nesneyi öğrenmek için bir öncül bağlam oluşturuyor,ki bu insanların öğrenme güdüleri ile benzerlik gösteriyor.
İnsanlar, benzer şekilde, daha önce bildiklerini yeni karşılaştıkları bir durumauyarlayarak yeni durumu 'çağrışım' yoluyla tanımaya çalışırlar. Örneğin, yabancıbir dil öğrenen kişi, yeni dili kendi anadili ile karşılaştırmalı olarak algılıyor.Yeni dilin öğrenilmesi sürecinde, anadil arkaplanda anlamayı kolaylaştırıcı birbağlam sağlıyor.
KÖPEKLER 3 YAŞINDA ÇOCUK GİBİ
Bu deneyden bir ay sonra yapılan ikinci deneyde, ilk deneyde sorulan yabancınesne 'öğrenilmiş' kabul edilerek, bu nesneyi göstermesi istendiğinde, köpek6 denemenin üçünde doğru bilerek, nesneyi getiriyor. Uzmanlar bunun sağlıklı3 yaşında bir çocuğun beyin fonksiyonlarına eşit olduğunu kaydediyorlar.
'İNSANLA DOST, ÇÜNKÜ ANLIYOR'
Köpeklerin algı yetilerinin insanlardan farklı geliştiğini vurgulayan Dr. JuliaFischer, algılamak için konuşmanın şart olmadığını, konuşamamalarının köpeklerinanlamadığı anlamına gelmediğini belirtti. Dr. Fischer, algı yetileri sayesindeköpeklerin yüzyıllardır insanların en yakın dostu olmasının da bir rastlantıolmadığını belirtti.
Uzmanlar, köpeklerde denemeye dayalı öğrenmenin son derece hızlı geliştiğininaltını çiziyorlar. Denemeye dayalı öğrenmenin insana özgü olmadığını hatırlatanbilim adamları, insanın konuşma yeteneniğini evrim süreci içerisinde geliştirdiğinibelirtiyorlar. İnsanlar evrim süreci boyunca çevrelerini öğrenirken, konuşmayıda beraber öğrendiler, köpekler ise konuşma yetisini geliştiremediler.
'DIŞ GÜDÜMLÜ' ÖĞRENME YETENEĞİ
Araştırmanın yayınlandığı Science derginde makaleye yorum yazan Yale Üniversitesiöğretim üyesi Dr. Paul Bloom ise, köpeklerin öğrenmek için kullandıkların bağlamlarınbağımsız gelişmediğini, sahibi tarafından güdülenerek ve 'sınırlandırılmış' olduğunaişaret ediyorlar. Buna göre, köpekler sahibinin işaret etmesi durumunda, 'gösterileni'öğreniyorlar.
11 Haziran 2004
NTVMSNBC