Sualtı Araştırmaları Derneği - Akdeniz Foku Araştırma Grubu (SAD-AFAG) 1987 yılından bu yana Akdeniz fokunu sembol olarak kabul ederek; kıyı ve denizlerimizin korunması için araştırma ve kamuoyu bilgilendirme çalışmaları yürütüyor.
SAD-AFAG 17 yıldır "
Akdeniz fokunu korumak, Akdeniz'i korumaktır " anlayışı ile, bilimsel araştırma ve koruma çalışmaları gerçekleştiriyor; koruma stratejilerinin oluşturulması ve uy gul anması yönünde gerekli yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesinde resmi kurumlar nezdinde aktif rol oynuyor; koruma alanlarının akılcı ve sürdürülebilir yönetimi için planlar hazırlıyor; kamuoyu bilinçlendirme ve çevre eğitimi faaliyetleri düzenliyor.
Neden Akdeniz foku? Akdeniz Foku (
Monachus monachus ) yeryüzünde nesli en fazla azalan ilk 12 hayvandan birisidir ve Avrupa'nın bir numaralı nesli tehlike altındaki deniz memelisidir. Türkiye'deki sayılarının ise 50-100 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Akdeniz foku ve/veya yaşam alanları CITES, Barselona ve Bern gibi uluslararası sözleşmelerin yanısıra; Su Ürünleri Sirküleri, Merkez Av Komisyonu Kararları gibi ulusal mevzuatımızla da koruma altındadır.
Aşırı ve plansız kıyısal yapılaşma sebebiyle yaşam alanlarının yokolması, aşırı ve yasadışı su ürünleri avcılığı sebebiyle balık stoklarındaki azalma, kasti öldürmeler ve balıkçı ağlarına takılmaları sonucu kaza ile ölümleri, turistik amaçla fok mağaralarına dalınması ve girilmesi gibi eylemler ve deniz kirliliği nedeniyle sayıları hızla azalmaktadır.
SAD-AFAG, nesli tehlike altındaki bu türün korunmasını sürdürülebilir kılmak için yürüttüğü çalışmaların sonucunda bir çok başarı elde etmiştir. 1991 yılında Ulusal Fok Komitesi'nin (UFK) kurulmasına katkıda bulunmuş ve aynı yıl Ulusal Akdeniz Foku Stratejisi'nin ilan edilmesini sağlamıştır. 1993 yılında Türkiye'deki ilk ‘Fok ve Deniz Koruma Alanı' çalışmasını Foça/İzmir'de başlatmıştır. Arslan Burnu-Deveboynu Burnu arasında, adalardan 2 Mil mesafe içerisinde her tür sürütme ağları ve gırgır ağı ile avcılık yasaklanmıştır. 1994 yılında yasadışı trol ve trata avcılığına engel olmak ve sualtı yaşamını canlandırmak için; D.E.Ü. Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü tarafından yapay resifler oluşturmak amacıyla, özel üretilmiş beton malzemeler denize atılmıştır. 1995'de Foklar için önemli yaşam alanları olan Orak Adası Siren Kayalıkları küçük balıkçıların balık avlanmaları hariç, her tür insan faaliyetine kapatılmıştır. Çevre Bakanlığı tarafından Foça Belediyesi'ne tahsis edilen ÇEVRE isimli sürat teknesi ile yapılan denetimler sonucunda yasadışı balıkçılık faaliyetleri büyük ölçüde engellenmiştir. "Foça Pilot Projesi" 1998 yılında "Henry Ford Avrupa Çevre Ödülleri Yarışması"nda Ulusal Birincilik ödülüne layık görülmüştür. Aynı proje 1998 yılında 31 ülke birincileri arasında "Henry Ford Çevre Ödülleri Yarışması"nda Avrupa Birinciliği'ne layık görülmüştür. Prens Bernhard Vakfı tarafından desteklenen "Çavuş Adası Petrol Temizliği" projesi 1997 yılında "Henry Ford Çevre Ödülleri Yarışması"nda Ulusal Birincilik ödülüne layık görülmüştür. 2002 yılında Johannesburg'da Dünya Çevre 2. Zirvesi'nde Çevre Bakanlığı'nında desteğiyle AFAG projelsi "Best Practise" seçilmiştir. SAD-AFAG tüm Akdeniz baseninde, denizel yaşamın korunması için çaba gösteren en aktif sivil toplum kuruluşlarından birisidir.
Sponsor aranıyor...Akdeniz fokunu tehdit eden nedenler, aslında deniz ve kıyılarımızı tehdit eden nedenlerdir. Akdeniz fokları tükendikçe, kıyılarımızın ve denizlerimizin ömrü de tükenmektedir. SAD-AFAG işte bu nedenle Akdeniz foku sembolü altında kıyı ve deniz korumacılığı yapmaktadır.
Bu faaliyetlerin sürdürülmesini sağlamak için destek vermenin bir çok yolu var. SAD-AFAG Türkiye kıyı ve denizlerinde 15 proje tamamladı. Yürütmekte olduğu 3 projenin dışında, faaliyetlerine devam edebilmek için sponsor arıyor.
Küçük destekler, büyük sonuçlar...Küçük destekler vererek büyük sonuçlara ulaşabilmek için,
"Bir Akdeniz foku Evlat Edinin" projesine katılabilirsiniz. 1998 yılında başlayan projenin amacı, Akdeniz fokunun ve yaşam alanlarının Türkiye'de korunması amacıyla genel bilinci yükseltmek ve kamuoyu oluşturmak. "Bir Akdeniz Foku Evlat Edinin" Projesi bünyesinde Akdeniz foku Anne/Babası olmak isteyenler 50 milyon TL veya üzeri, Akdeniz foku kardeşi olmak isteyenler 30 milyon TL veya üzeri ve Akdeniz foku arkadaşı olmak isteyenler ise 20 milyon veya üzeri bağışlarıyla bu çabaya destek oluyorlar. Bağışta bulunanlara bir yıl süreyle her üç ayda bir yayınlanan SAD-AFAG bülteni "Akdeniz Gezgini", bir teşekkür mektubu, evlat edinme sertifikası ve bir fok fotoğrafı gönderiliyor. Evlat edinilen her Akdeniz foku ile SAD-AFAG projelerinin halen devam etmekte olduğu Aydıncık ve Foça'da fok yaşam alanlarında yasadışı balıkçılıkla mücadele eden çevre koruma teknelerinin ihtiyaçları karşılanıyor, Akdeniz foku yaşam alanlarının bulunduğu ve yerel halkın halen geleneksel balıkçılıkla yaşamını kazanmaya çalıştığı yerleşim yerlerindeki okullarda eğitim çalışmaları için malzemeler üretiliyor.
Ayrıca; amacı daha geniş kitlelerin Akdeniz foku ve kıyı alanlarının korunması konusunda bilinçlenmeleri ve doğa korumacılığına daha aktif katılımlarını sağlamak olan
"Akdeniz foku Gönüllü Üyeliği" programına da katılabilirsiniz. "Akdeniz Foku Gönüllü Üyesi" olanlara, adlarına düzenlenmiş "Akdeniz Foku Gönüllüsü" sertifikası veriliyor, aynı zamanda Türkiye ve dünyada Akdeniz fokları hakkındaki gelişmelerden ve projelerden detaylı bilgi veren "Akdeniz Gezgini" bülteni bir yıl süreyle düzenli olarak adrese gönderiliyor. Akdeniz Foku Gönüllüleri bu bülten ile yaptıkları bağışların, Akdeniz foku ve kıyı koruma çalışmalarında nasıl kullanıldığından haber dar oluyorlar. Akdeniz Foku Gönüllü Üyeleri, devam eden senelerde üyeliklerini yenileyerek kademe atlıyorlar ve her sene bir üst seviyede yeni bir sertifikaya sahip oluyorlar. Sertifika kademeleri Akdeniz fokunun büyüme çağları ile özdeş olarak planlanmış: Örneğin ilk defa üye olan bir Akdeniz foku gönüllüsü 1. yıl "Çocuk Fok Sertifikası"na, 2. yıl "Genç Fok Sertikikası"na, 3. yıl "Ergen fok Sertifikası"na, 4. yıl "Anne/Baba Fok Sertifikası'na sahip oluyor. Ayrıca tüm üyelerin çalışmalardan haber dar edildiği, aktif bir e-posta grubu var.
İletişim kurmanız yeterli... 17 yıllık çalışmaları bir kaç paragrafla özetlemek tabiki imkansız. Daha ayrıntılı bilgi sahibi olmak, çalışmaları takip etmek, destek vermek veya sponsor olmak için dilediğiniz zaman SAD-AFAG İletişim birimi ile bağlantıya geçebilirsiniz.
İletişim bilgileri:
mailto:info@afag.orgTel: 0 312 213 08 34
Faks: 0 312 213 89 34
Adres: Kazakistan cad. 94/5 Emek/ANKARA
http://www.afag.org/Akdeniz foklarının bugünkü durumu:Akdeniz fokları 20. yüzyılın başına kadar tüm Akdeniz kıyıları ile doğu Atlantik kıyılarında Portekiz'den Batı Afrika sahillerindeki Senegal'e kadar 1000'le ifade edilen bir nüfusa sahipken, aşırı avlanma, yaşam alanalarının kaybı ve deniz ekosisteminin bozulması nedeniyle türün dünya üzerindeki dağılımı daraldı ve nüfusu hızla azaldı. Akdeniz foku bugün sadece Yunanistan, Türkiye, Fas, Moritanya ve Maderia Adaları'nda yaşamakta olup toplam nüfusunun 450 ile 55o arasında olduğu takmin edilmektedir. Türün Türkiye'deki en büyük popülasyonu Ege Denizi'ndedir. Dolayısıyla Akdeniz fokunun Akdeniz'deki türünü devam ettirmesi için en büyük çabayı sarfetmesi gereken iki ülke Türkiye ve Yunanistan'dır. Türkiye'de yapılan bilimsel çalışmalarda 31-44 arasında Akdeniz foku bireyi tanımlanmış olup, kıyılarımızda yaklaşık 100 fok yaşadığı tahmin edilmektedir. Türkiye kıyılarında foklar;
- Marmara'da; Marmara Adaları ve Mola Adaları ile Biga Yarımadası kuzey sahillerinde,
- Ege'de; Gelibolu Yarımadası Ege kıyıları ile Behramkale arasında ve Yeni Foça ile Datça arasında,
- Akdeniz'de; Datça ile Kemer arasında, Alanya ile Taşucu arasında ve Hatay Samandağ ile Suriye sınırı arasında, kalan sahillerde var olma mücadelesi vermektedir.
09.11.2005